Realizacja i kontrola obowiązku szkolnego i nauki

Komórka odpowiedzialna:

Wydział Edukacji Urzędu Miasta Świnoujście

ul. Wojska Polskiego 1/5

72-600 Świnoujście

pok. 324

tel. 91 327 06 26

 

Miejsce złożenia dokumentów:

Stanowisko Obsługi Interesantów w Urzędzie Miasta Świnoujście

ul. Wojska Polskiego 1/5

72-600 Świnoujście

parter

 

Kto może wystąpić z wnioskiem/zainicjować sprawę:

Oświadczenie podpisane własnoręcznym podpisem składają rodzice/opiekunowie prawni.

 

Godziny przyjmowania klientów/interesantów:

Stanowisko Obsługi Interesantów:

poniedziałek:                                       7:00 - 15:00

wtorek:                                                  7:00 - 15:00

środa:                                                    7:00 - 15:00

czwartek:                                              7:00 - 15:00

piątek:                                                   7:00 - 15:00

sobota i niedziela:                               nieczynne 

tel. 91 321 31 93, 91 327 86 73

 

Wydział Edukacji:

poniedziałek – piątek:                            7:00 - 15:00

sobota i niedziela:                                   nieczynne

tel. 91 327 06 26

 

Uwagi:

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900, ze zm.) w Polsce nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek szkolny trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Jeżeli dziecko nie ma skończonych 18 lat, po ukończeniu szkoły podstawowej realizuje obowiązek nauki.

Dyrektor Szkoły, w obwodzie której dziecko mieszka (obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne dziecka 6 letniego oraz obowiązek szkolny od 7 roku życia dziecka do ukończenia szkoły podstawowej), kontroluje spełnianie obowiązku szkolnego.

Gmina, na terenie której uczeń mieszka (obowiązek szkolny lub nauki w przedziale wiekowym dzieci 15 - 18 lat), kontroluje spełnianie obowiązku nauki. Zadanie to połączone jest z rodzicielskim obowiązkiem powiadamiania Gminy o formie spełniania obowiązku nauki (art. 41 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe).

 

Obowiązki rodziców wynikające z obowiązku szkolnego  i obowiązku nauki

Rodzice ucznia podlegającego obowiązkowi szkolnemu są zobowiązani do:

• dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, szkoły,
• zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia,
• zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć szkolnych,
• informowania w terminie do 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego za granicą.

Rodzice mają prawo:

• występować do dyrektora szkoły z informacją o realizowaniu przez dziecko obowiązku szkolnego poza szkołą rejonową,
• występować z wnioskami o odroczenie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego,
• występować z wnioskami o udzielenie stosownego zezwolenia na indywidualny program nauki lub indywidualny tok nauki

Obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego

• wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. Wychowanie przedszkolne jest realizowane  w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego,
• w przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej 7 lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 9 lat,
• dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne  w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego,
• obowiązek, o którym mowa powyżej, rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat. W przypadku dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, obowiązek ten rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko rozpocznie spełnianie obowiązku szkolnego.

Obowiązek szkolny

• rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w którym dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia,
• na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może także rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat, jeżeli wykazuje psychofizyczną dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej,
• spełnia się go przez uczęszczanie do szkoły podstawowej, publicznej lub niepublicznej.

Odroczenie obowiązku szkolnego dla dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

Dzieciom posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego obowiązek szkolny może być odroczony do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 9 lat na poniższych zasadach:

• rodzice składają wniosek do 31 sierpnia w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat,
• do wniosku dołącza się opinię poradni, z której wynika potrzeba odroczenia spełniania obowiązku szkolnego w danym roku szkolnym, 
• dziecko, któremu odroczono obowiązek szkolny, kontynuuje przygotowanie przedszkolne w przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego.

 

Obowiązek nauki – po ukończeniu szkoły podstawowej

• spełnia się przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadpodstawowej albo w formach pozaszkolnych,
• spełnia się przez uczęszczanie na zajęcia realizowane w placówkach publicznych i niepublicznych posiadających akredytację,
• może być spełniany również przez uczęszczanie do szkoły za granicą, w tym na podstawie umów międzynarodowych lub porozumień o współpracy bezpośredniej zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej lub w ramach programów edukacyjnych Unii Europejskiej oraz przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce,
• uczeń, który ukończył szkołę ponadpodstawową przed ukończeniem 18 roku życia, może również spełniać obowiązek nauki przez uczęszczanie do szkoły wyższej.

 

Spełnianie obowiązku szkolnego lub nauki poza szkołą

• z wnioskiem o możliwość spełniania obowiązku szkolnego lub nauki poza szkołą występują rodzice, a decyzję wydaje dyrektor szkoły podstawowej i szkoły ponadpodstawowej, do której dziecko zostało przyjęte. W decyzji należy określić warunki spełniania obowiązku,
• do wniosku należy dołączyć:

          -  opinię porani psychologiczno-pedagogicznej,

          -  oświadczenie o zapewnieniu dziecku warunków umożliwiających realizację podstawy programowej obowiązującej na danym etapie edukacyjnym,

          -  zobowiązanie do przystępowania w każdym roku szkolnym przez dziecko spełniające obowiązek szkolny lub nauki do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych.

W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym wymagane jest tylko oświadczenie rodziców.

 

Przez niespełnienie obowiązku szkolnego i nauki rozumie się nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50%:

1. obowiązkowych zajęciach edukacyjnych w szkole podstawowej, szkole ponadpodstawowej lub placówce,
2. zajęć w przypadku spełniania obowiązku nauki w sposób określony w art. 36 ust. 9 pkt 2 (uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadpodstawowej albo realizowanie przygotowania zawodowego u pracodawcy) i w przepisach wydanych na podstawie art. 36 ust. 16 (kwalifikacyjne kursy zawodowe, szkoły dla dorosłych, OHP, zakłady karne, areszty śledcze).

 

Opłaty:

Koszty upomnienia obciążają zobowiązanego (rodziców/opiekunów prawnych) i są pobierane na rzecz wierzyciela. Obowiązek uiszczenia kosztów upomnienia powstaje z chwilą doręczenia upomnienia. Koszty te podlegają ściąganiu w trybie określonym dla kosztów egzekucyjnych.

 

Termin i sposób załatwienia sprawy:

1. Kontrola obowiązku szkolnego i nauki jest przeprowadzana jako postępowanie wyjaśniające przyczyny braku realizacji ww. obowiązku.
2. Rodzice/opiekunowie prawni zobowiązani są do informowania w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, lub Prezydenta Miasta Świnoujście w przypadku uczniów w wieku 15-18 lat, o realizacji obowiązku szkolnego/ nauki w sposób określony w art. 36 ust. 10 lub 11 (uczęszczanie do przedszkola/szkoły/placówki za granicą lub przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce).
3. Rodzice ucznia podlegającego obowiązkowi nauki, na żądanie Prezydenta Miasta Świnoujście, są obowiązani informować go o formie spełniania obowiązku nauki przez dziecko i zmianach w tym zakresie (art. 40 ust. 2 ustawy - Prawo oświatowe).
4. Dostarczenie oświadczenia potwierdzonego przez przedszkole/szkołę/placówkę, do której uczęszcza dziecko/uczeń, w zależności od realizowanego obowiązku: do dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której mieszka dziecko lub do Prezydenta Miasta Świnoujście w przypadku uczniów w wieku 15-18 lat.

 

Postępowanie egzekucyjne:

Art. 42. ust. 1. wymienionej ustawy mówi, że niespełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Wśród wymienionych w art. 1a pkt 12 lit. b ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji środków egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, co do zasady, tylko grzywna w celu przymuszenia  lub przymus bezpośredni,  są właściwe dla wyegzekwowania obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki. Grzywny nie stosuje się wobec ucznia, jako osoby małoletniej. Zgodnie z art. 120 § 2 ustawy egzekucyjnej, nieuczęszczanie dziecka do szkoły skutkować będzie nałożeniem grzywny na jego przedstawicieli ustawowych. Tym samym egzekwowany będzie rodzicielski obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne. Egzekucji podlega również obowiązek zgłoszenia dziecka do szkoły, skoro skutkiem zaniechania rodziców/prawnych opiekunów będzie nieuczęszczanie dziecka do szkoły oraz obowiązek powiadamiania organów gminy o aktualnej formie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki. Podobnie na rodziców/prawnych opiekunów, a nie na dziecko, nakładana będzie grzywna w razie zaniechania wypełniania obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą. 

Grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie. Każdorazowo nałożona grzywna nie może przekraczać kwoty 10 000,00 zł, a grzywny nakładane wielokrotnie nie mogą łącznie przekroczyć kwoty 50 000,00 zł (art. 121 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

W razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym (regularnego posyłania dziecka do szkoły) nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia podlegają umorzeniu (art. 125 ustawy egzekucyjnej).

Wierzyciel obowiązku szkolnego i obowiązku nauki

Zgodnie z art. 1 pkt 12 b ustawy egzekucyjnej przez wierzyciela rozumie się podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym

Wierzycielem obowiązku szkolnego jest dyrektor szkoły podstawowej w obwodzie, której dziecko zamieszkuje – art. 1a pkt 13 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wierzycielem obowiązku nauki wypełnianego przez młodzież w wieku 15-18 lat jest Prezydent Miasta.

Obowiązki wierzyciela

1. wystosowanie upomnienia – art. 15 ustawy egzekucyjnej. Adresatem upomnienia jest zobowiązany (w tym przypadku rodzic bądź opiekun prawny). Wymagana jest forma pisemna, zaś treść upomnienia to wezwanie do wykonania obowiązku, z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Dla celów dowodowych konieczne jest takie doręczenie upomnienia, aby można było ustalić dzień (datę),w którym doręczenie nastąpiło - czyli, w razie korzystania z drogi pocztowej, za zwrotnym poświadczeniem odbioru.

Zgodnie z § 1 Rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 5 stycznia 2021 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia doręczanego zobowiązanemu przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 67) koszty upomnienia  wynoszą 16,00 zł.

2. wystawienie tytułu wykonawczego – art. 26 § 1 i art. 27 ustawy egzekucyjnej. Po upływie siedmiu dni, od dnia doręczenia upomnienia, wierzyciel może dokonać kolejnej czynności zmierzającej do zastosowania środka egzekucyjnego w postaci grzywny w celu przymuszenia. Jest nią wystawienie tytułu wykonawczego, o treści wyznaczonej art. 27 § 1 ustawy egzekucyjnej. Wzór tytułu wykonawczego związanego z obowiązkami  o charakterze niepieniężnym ustalono aktualnie na podstawie załącznika nr 2 do Rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 12 stycznia 2021 r. w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1856, ze zm.)

3. wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie egzekucji – art. 26 § 1 i art. 28 ustawy egzekucyjnej. Następnie wierzyciel występuje z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Zgodnie z wymogiem  art. 28 ustawy egzekucyjnej, ponieważ egzekucja dotyczy w omawianym przypadku obowiązku o charakterze niepieniężnym, dyrektor - wierzyciel powinien wskazać we wniosku środek egzekucyjny. Jest nim grzywna w celu przymuszenia - art. 1a pkt 12 lit. b i art. 119 ustawy egzekucyjnej.

Wierzyciel obowiązku szkolnego składa wniosek oraz tytuł wykonawczy z załączonym dowodem doręczenia upomnienia składa się  w organie egzekucyjnym, którym jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego. Prezydent Miasta w oparciu o powyższe dokumenty wydaje postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia spełniania obowiązku szkolnego.

W toku postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez organ egzekucyjny, dyrektor może występować z wnioskami i środkami procesowymi przysługującymi wierzycielowi. Może zastosować zażalenie na postanowienia  oraz występować z wnioskami o zawieszenie lub umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Wierzyciel obowiązku nauki wystawia tytuł wykonawczy wraz z odpisem a następnie wydaje postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia spełniania obowiązku nauki.

Organem egzekucyjnym jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego – o czym stanowi  art. 20 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Rolą organu egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji, czyli wymuszenie na rodzicach (prawnych opiekunach) pożądanych zachowań dziecka i (lub) samych rodziców, drogą zastosowania grzywny w celu przymuszenia.

 

W przypadkach szczególnych, w odniesieniu do uczniów nierealizujących obowiązku szkolnego lub nauki, zwłaszcza przejawiających cechy demoralizacji oraz z rodzin niewydolnych wychowawczo, gdy szkoła wyczerpała już prawnie dostępne środki oddziaływań wychowawczych, rekomendowanym jest wniosek wierzyciela/dyrektora szkoły skierowany do właściwego Sądu Rodzinnego i Nieletnich o wgląd w sytuację rodzinną małoletniego i podjęcie stosownych działań.

 

Tryb odwoławczy:

Rodzicowi/opiekunowi prawnemu dziecka niespełniającego obowiązku szkolnego/nauki, służy prawo zgłoszenia zarzutów i wniesienia zażalenia w sprawie prowadzenia całego postępowania egzekucyjnego (art. 33 i art. 34 ustawy) oraz prawo wniesienia zażalenia na postanowienie o nałożeniu grzywny, przy czym wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia (wyjątek: organ, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione). Zażalenie wnosi się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Szczecinie za pośrednictwem Prezydenta Miasta Świnoujście w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia.

 

Podstawa prawna:

• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.) – art. 70.1. „Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonania obowiązku szkolnego określa ustawa.”
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900, ze zm.)
• Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505, ze zm.)
• Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 5 stycznia 2021 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia doręczanego zobowiązanemu przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 67)
• Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 12 stycznia 2021 r. w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1856, ze zm.)

 

Wymagane dokumenty:

1. Oświadczenie rodzica/opiekuna prawnego, o spełnianiu obowiązku szkolnego/nauki przez dziecko lub zaświadczenie z przedszkola/szkoły/placówki.